Bạn đang xem: Khu di tích lịch sử đền hùng
GIỚI THIỆU
Di tích lịch sử vẻ vang Đền Hùng tọa lạc trên núi Nghĩa Lĩnh, xã Hy Cương, tp Việt Trì nằm tại vị trí độ cao 175m so với mực nước biển, bảo phủ là rừng cấm linh thiêng. Toàn khu di tích Đền Hùng xưa cơ là rừng già nhiệt độ đới, cho nay chỉ với núi Hùng là sum sê xanh tươi với 150 chủng loại thảo mộc thuộc 35 họ, trong các số đó còn sót lại một số cây đại thụ như chò, thông, lụ,…và một vài giống cây cổ sơ như kim giao, thiên tuế,.. Đền Hùng được dựng bên trên núi Nghĩa Lĩnh, giữa khu đất Phong Châu, thời nay là buôn bản Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Quần thể di tích lịch sử đền Hùng ở từ chân núi đến đỉnh ngọn núi Nghĩa Lĩnh cao 175 mét (núi tất cả những tên thường gọi như Núi Cả, Nghĩa Lĩnh, Nghĩa Cương, Hy Cương, Hy Sơn, Bảo thiếu thốn Lĩnh, Bảo thiếu thốn Sơn), ở trong địa phận buôn bản Hy Cương, tp Việt Trì, thức giấc Phú Thọ, trong khu rừng được đảm bảo an toàn nghiêm ngặt gần cạnh giới với hầu như xã thuộc huyện Lâm Thao, Phù Ninh với vùng ngoại ô tp Việt Trì, giải pháp trung tâm tp Việt Trì khoảng 10 km. Khu vực đền Hùng thời buổi này nằm vào địa phận của đế đô Phong Châu của non sông Văn Lang xưa. Theo cuốn Ngọc phả Hùng Vương, đương thời những Vua Hùng sẽ cho kiến tạo điện Kính Thiên tại khu vực núi Nghĩa Lĩnh này
Đây là nơi bái cúng những vua Hùng đã gồm công dựng nước, tiên sư cha của dân tộc bản địa Việt Nam. Từ bỏ Hà Nội, du khách hoàn toàn có thể đến Đền Hùng bằng đường đi bộ theo quốc lộ 2 hoặc tuyến đường sắt hà nội - Lào Cai.
Đền Hùng là tên gọi khái quát của quần thể di tích lịch sử dân tộc Đền Hùng - quần thể đền miếu thờ phụng những Vua Hùng và tôn thất ở trong nhà vua trên núi Nghĩa Lĩnh, đính với Giỗ Tổ Hùng vương - liên hoan tiệc tùng Đền Hùng được tổ chức tại địa điểm đó hàng năm vào trong ngày 10 tháng 3 âm lịch. Hiện tại nay, theo các tài liệu kỹ thuật đã công bố đa số những thống tuyệt nhất nền móng bản vẽ xây dựng đền Hùng bước đầu được xây đắp từ thời vua Đinh Tiên Hoàng trị vì. Đến thời Hậu Lê (thế kỷ 15) được xây dựng hoàn hảo theo bài bản như hiện tại
Di tích lịch sử dân tộc văn hóa đặc biệt quan trọng quan trọng này được gây ra từ thay kỷ 15. Tổng thể Khu di tích lịch sử có 4 đền: đền rồng Hạ - thường Trung - đề Thượng - đền Giếng, 1 chùa và lăng vua Hùng hài hoà trong cảnh thiên nhiên, có địa thế cao rất ngoạn mục, hùng vĩ, khu đất đầy khí thiêng của tô thuỷ hội tụ. Hàng năm dân bọn chúng đổ về đền Hùng vô cùng đông vào trong ngày 10/03 âm lịch để tham gia tiệc tùng đền Hùng nhân ngày giỗ Tổ Hùng Vương.
Đến với đền rồng Hùng, du khách không chỉ được ngắm nhìn một công trình kiến trúc, thiết kế, nghệ thuật điêu khắc từ thời vua Đinh Tiên Hoàng nhiều hơn cảm nhận thấy vẻ đẹp của công trình hoành tráng ẩn bản thân dưới rất nhiều cây cổ thụ lớn lớn…
❀ KHU DI TÍCH LỊCH SỬ ĐỀN HÙNG CÓ GÌ?
Cổng đền
Cổng đền rồng được xây dựng vào khoảng thời gian Khải Định thứ hai (1917). Bản vẽ xây dựng vòm cuốn cao 8,5m, nhị tầng 8 mái, lợp đưa ngói ống. Tầng dưới tất cả một cửa ngõ vòm cuốn lớn, đầu rường cột cổng tầng trên gồm cửa vòm nhỏ hơn, 4 góc tầng mái tô điểm Rồng, đắp nổi hai con Nghê. Giữa cột trụ và cổng đắp nổi phù điêu hai võ sỹ, một fan cầm giáo, một người cầm rìu chiến, mang áo giáp, ngực tô điểm hổ phù. Thân tầng một gồm đề bức đại tự: “Cao sơn cảnh hành” (lên núi cao chú ý xa rộng), cũng có thể có người dịch là “Cao đánh cảnh hạnh” (Đức lớn như núi cao). Khía cạnh sau cổng đắp hai bé hổ là hiện tại thân vật canh phòng thần.
Đền Hạ
Đền Hạ xây theo phong cách thiết kế kiểu chữ “nhị” có hai toà chi phí bái với hậu cung, mỗi toà bố gian, giải pháp nhau 1,5m. Phong cách thiết kế đơn sơ kèo cầu suốt, bẩy gối vào đầu kèo khiến cho mái sau dài ra hơn mái trước. Đốc xây ngay tức khắc tường cùng với đốc Hậu cung, phía 2 bên đắp phù điêu, một mặt voi, một mặt ngựa. Bờ nóc phẳng, không trang trí mỹ thuật. Mái lợp ngói mũi, địa phương hotline là ngói mũi lợn.
“Các Vua Hùng đã gồm công dựng nước
Bác cháu ta đề nghị cùng nhau giữ đem nước”
Phía sau thường hiện gồm dấu tích giếng “Mắt Rồng” tương truyền là nơi chị em Âu Cơ ấp trứng nhằm sau nở thành 100 fan con mà họ vẫn được học khi còn bé.
Gần Đền Hạ gồm một ngôi miếu tên là Thiên quang quẻ thiền tự. Miếu được xây theo kiểu nội công nước ngoài quốc, gồm những nhà: tiền đường (5 gian), thiêu mùi hương (2 gian), tam bảo (3 gian) sống phía trước, hàng hành lang, bên Tổ làm việc phía sau. Những toà được gia công theo mẫu mã cột trụ, vượt giang gối nguồn vào cột xây, kèo suốt. Mái miếu được lập ngói mũi, đầu đao cong. Bờ nóc tiền mặt đường đắp lưỡng long chầu nguyệt. Trước cửa chùa tất cả cây thiên tuế là nơi chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói chuyện với cán bộ và chiến sỹ Đại đoàn quân đi đầu trước lúc về tiếp quản thủ đô hà nội Hà Nội. Trước sảnh chùa gồm 2 tháp sư hình tròn 4 tầng. Trên nóc đắp hình bông hoa sen. Lòng tháp xây rỗng, cửa ngõ vòm nhỏ. Vào tháp bao gồm bát nhang và tấm bia đá khắc tên những vị hoà thượng vẫn tu hành và viên tịch trên chùa. Chùa còn tồn tại một gác chuông được đoán đúc trường đoản cú thời Hậu Lê; gồm 3 gian, 2 tầng mái, 4 vì chưng kèo cột kiểu ông chồng giường kết hợp với bẩy lẻ.
Đền Trung
Từ đền Hạ leo thêm 168 bậc nữa là cho tới Ðền Trung ở lưng chừng núi có tên chữ là "Hùng vương vãi Tổ Miếu". Theo huyền sử đền là khu vực Vua Hùng hay cùng những Lạc hầu, Lạc tướng tá du ngoạn ngắm cảnh thiên nhiên với họp bàn việc nước. Nơi đây vua Hùng thiết bị 6 đã nhường ngôi cho Lang Liêu - fan con hiếu thảo do đã bao gồm công làm nên bánh chưng, bánh dày.
Đền được xây theo kiểu hình chữ nhất, có 3 gian quay về hướng nam, dài 7,2m, rộng 3,7m. Mái hiên cao 1,8m, không tồn tại cột kèo, ước quá giang gối vào tường, đậy đốc tường hậu, phía trước mở 3 cửa.
Đền Thượng
Đền Thượng sinh sống trên đỉnh núi Hùng có tên chữ là “Kính thiên lĩnh điện” (Điện ước trời) còn có tên là “Cửu trùng tiên điện” (Điện giữa chín tầng mây). Tương truyền rằng thời Hùng Vương, đó là nơi những vua Hùng có tác dụng lễ tế Trời đất, thần Núi với thần Lúa; cũng là vị trí Thục Phán sau khoản thời gian lên ngôi dựng cột đá thề sẽ duyệt ngôi đền với giữ gìn cơ nghiệp vua Hùng. Đền Thượng được để lên trên đỉnh núi, nơi thời xưa theo thần thoại cổ xưa các Vua Hùng thường xuyên lên thực hiện các nghi lễ, tín ngưỡng của dân cư nông nghiệp bái trời đất, cúng thần lúa, cầu muốn mưa thuận gió hòa, hoa màu tươi tốt, nhân khang đồ gia dụng thịnh. Xung quanh cổng đền có dòng đại tự: "Nam Việt triệu tổ" (tổ tiên của người việt phương Nam). Tấm văn bia Hùng Vương trường đoản cú khảo được tạc bằng đá tạc xanh, thêm trên tường quan lại cư ở bên trái đền Thượng, vốn đã bị đánh cắp vào mức 10 năm sau khoản thời gian xuất hiện, chỉ còn lại chân bia. Vào năm 2010, bia được khôi phục.
Đền Thượng đến cụ kỷ XV được xây cất quy mô, vào thời Nguyễn trải qua đại trùng tu. Hiện giờ đền có kiến trúc kiểu chữ Vương, kiến trúc đơn giản, kèo cầu, không có chạm trổ, được sản xuất 4 cấp: công ty chuông trống (cấp I), Đại bái (cấp II), tiền tế (cấp III) và Hậu cung (cấp IV). Trong Đền Thượng gồm bức đại từ bỏ đề “Nam Việt triệu tổ” (Tổ khai sáng sủa nước Việt Nam).
Lăng Hùng Vương
Lăng Hùng vương (Hùng vương vãi lăng) tương truyền là chiêu tập của Vua Hùng thứ sáu. Lăng mộ nằm tại vị trí phía đông đền Thượng, khía cạnh quay theo phía Đông Nam. Xưa đấy là một chiêu tập đất, niên hiệu trường đoản cú Đức năm thiết bị 27 (1870) đã mang lại xây chiêu tập dựng lăng. Thời Khải Định tháng 7 (năm 1922) duy tu lại.
Lăng hình vuông, cột lập tức tường, gồm đao cong 8 góc, tạo nên thành 2 tầng mái. Tầng dưới 4 góc đắp 4 con rồng bốn thế bò, tầng bên trên đắp long uốn ngược, đỉnh lăng đắp hình “quả ngọc” theo tích “cửu long tranh châu”. Mái đắp ngói ống, cổ diêm, 3 phía hầu như đắp mặt hổ phù. Ba mặt Tây, Đông, Nam đều phải có cửa vòm, phía 2 bên cửa gần như đắp kỳ lân, xung quanh có tường bao quanh, trang trí hoa, cấu tạo từ chất bằng đá.
Trong lăng bao gồm mộ Vua Hùng. Mộ xây hình vỏ hộp chữ nhật lâu năm 1,3m, rộng 1,8m, cao 1,0m. Mộ bao gồm mái mui luyện. Phía trong lăng bao gồm bia đá ghi: Biểu thiết yếu (lăng chính). Bên trên ba mặt lăng đều có đề: Hùng vương vãi lăng (Lăng Hùng Vương).
Xem thêm: Theo Em, Tư Liệu Chữ Viết Lịch Sử, Tư Liệu Chữ Viết Là Gì
Đền Giếng
Thăm đền rồng Giếng, trước tiên sẽ gặp cổng đền gồm kiểu dáng gần giống cổng chủ yếu nhưng nhỏ dại và tốt hơn. Cổng xây theo kiểu kiến trúc 2 tầng 8 mái. Tầng trên giữa cổng bao gồm bức đại từ đề: “Trung đánh tiểu thất” (ngôi miếu bé dại trong núi). Tầng dưới, giữa tất cả một cửa xây kiểu vòm, 2 bên có đề câu đối và tượng nhì võ sỹ. Mặt sau cổng đắp hổ, mỗi bé một bên.
Đền xây theo hướng Đông Nam, bản vẽ xây dựng kiểu chữ công, có nhà chi phí bái (3 gian), hậu cung (3 gian), 1 chuôi vồ cùng 2 bên oản (4 gian), có phương đình nối chi phí bái với hậu cung. Đền được xây dừng lên trên giếng nên hiện nay giếng ở phía bên trong hậu cung tư mùa nước vào mát, không bao giờ cạn.
Tương truyền đền rồng Giếng là vị trí hai công chúa Tiên Dung với Ngọc Hoa (con gái của Vua Hùng thiết bị 18) soi gương, vấn tóc lúc theo phụ thân đi ghê lý qua vùng này. Hai bà bao gồm công dạy dỗ dân trồng lúa nước cùng trị thuỷ bắt buộc được quần chúng. # lập đền thờ phụng muôn đời.
Đền Tổ chủng loại Âu Cơ
Khánh thành tháng 12/2004 trên núi ốc tô (núi Vặn); đền rồng Tổ mẫu Âu Cơ có đặt tượng thờ người mẹ Âu Cơ, nhị Lạc hầu, Lạc tướng. Để lên tới mức đây khác nước ngoài phải trải qua 553 bậc đá Hải Lựu.
Đền xây theo con kiến trúc truyền thống lịch sử với cột, xà, hoành, dui được làm bằng gỗ lim, mái được lợp bởi ngói mũi hài, tường bằng gạch bát. Đền thiết yếu có diện tích s 137m2, tuân theo kiểu chữ Đinh. ở bên cạnh đền chủ yếu có công ty Tả vũ, đơn vị Hữu vũ, bên Bia, Trụ biểu, Tứ trụ, cổng Tam quan, đơn vị tiếp khách cùng hoa viên.
Bảo tàng Hùng Vương
Bảo tàng Hùng vương được khánh thành trong ngày khai hội Đền Hùng năm Quý hương thơm (2003) hiện là nơi giữ giàng gần 700 hiện nay vật nơi bắt đầu trên tổng số hơn 4.000 hiện vật gồm trong Bảo tàng, 162 bức ảnh, 4 bức ảnh gốm, 5 bức ảnh sơn mài, 9 bức đống đồng, 5 hộp hình, một đội tượng to và nhiều hiện thiết bị khác được trưng bày đang khắc hoạ chủ đề tổng quát: “Các Vua Hùng dựng nước Văn Lang trên mảnh đất nền Phong Châu lịch sử”.
Phần bày bán của kho lưu trữ bảo tàng Hùng vương được triệu tập vào 3 chủ đề chính:
Giới thiệu quá trình văn hoá Hùng vương vãi bằng những hiện vật liên quan đến thời đại Hùng Vương tìm kiếm được trên khu đất Phú Thọ cùng Vĩnh Phúc.
Giới thiệu bài toán hình thành khu di tích lịch sử dân tộc Đền Hùng và ý thức xây dựng khu di tích lịch sử của quần chúng cả nước.
Tình cảm của nhân dân, sự quan tâm của tín đồ đứng đầu nhà nước phong loài kiến trước đây, của chưng Hồ cùng các bằng hữu lãnh đạo Đảng ngày nay đối với Đền Hùng.
Trống đồng trên Đền Hùng
Trống đồng sở hữu tên Trống Hy cương cứng được tra cứu thấy sinh sống xã Hy cương ngay bên dưới chân núi Nghĩa Lĩnh ngày 7 mon 8 năm 1990 khi một gia đình người dân đào hố tôi vôi. Trống hơi nguyên vẹn, có 2 lần bán kính mặt 93 cm và chiều cao 70 cm, là trống đồng Đông đánh có kích cỡ lớn nhất trong tổng số trống Đông Sơn đang biết ở việt nam và Đông phái nam Á.
Trống gồm hoa văn trang trí đa dạng mẫu mã và giải pháp điệu hóa cao độ, trong số đó có những loại hoa văn chủ yếu như hình ngôi sao sáng mười nhì cánh đường kính đến đôi mươi cm, tám bé chim lạc nhiều năm 15 centimet bay theo phía ngược chiều kim đồng hồ, hình người cosplay cách điệu chỉ tất cả mắt với lông công, thuyền v.v. Có thể quanh Hy cưng cửng còn những trống đồng không được phát hiện tại ra tuy vậy với việc phát hiện tại trống phệ như một bằng chứng khảo cổ trên chân núi Nghĩa Lĩnh, cho biết vị trí quan trọng đặc biệt của Hy cương cứng và thường Hùng trong lịch sử hào hùng dân tộc (trống mập thường thuộc về của một vị tù nhân trưởng hoặc thủ lĩnh siêu lớn), là một trong những minh chứng khẳng định tính lịch sử hào hùng của huyền thoại các vua Hùng. Trống hiện nay được lưu lại trong kho lưu trữ bảo tàng Hùng vương vãi với số đăng ký ĐH 2012 (theo số mới), số cũ là 1549.
CÁC TÍCH VỀ ĐỀN HÙNG
Khu di tích lịch sử đền Hùng được biết đến với đền rồng Hạ, đền Trung, đền rồng Thượng, đền rồng Giếng...nhưng rất ít người biết, nơi cội nguồn này còn có rất nhiều tích cổ gắn với hầu như kiến trúc, dấu ấn quan trọng khác.
Cột đá thề
Cột đá thề nằm tại đỉnh Nghĩa Lĩnh, bên bắt buộc của điện Kính Thiên, đền Thượng. Theo tích xưa đề cập lại, cột đá thề là tượng trưng mang đến lời thề của Thục Phán: "Nguyện có trời cao lồng lộng xét soi chẳng sai, nước Nam trường tồn lưu sinh hoạt miếu vũ Hùng Vương. Ví bằng vua sau nối nghiệp trái mong nhạt thề thì có khả năng sẽ bị trăng búa gió rìu vùi dập tạo nên cô độc !".
Tương truyền, Hùng Vương thứ 18 không tồn tại con trai, dường ngôi cho bé rể là Tản Viên. Thục Phán là con cháu vua Hùng làm cho lạc tướng bộ lạc Tây Vu đem quân cho tranh ngôi, xẩy ra chiến tranh cường – Thục. Tản Viên răn dạy vua Hùng nhường nhịn ngôi mang lại Thục Phán. Cảm kích, Thục Phán dựng cột đá trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh với phát thệ thề fe son với cơ nghiệp họ Hùng. Qua bao thăng trầm của thời gian, phần nhiều dấu tích cột đá cúng nguyên bạn dạng đã thất lạc. Trong thời hạn 60 của cố kỉnh kỷ trước, ngành văn hóa truyền thống có ý định dựng lại cột đá thề như một biểu tượng đoàn kết dân tộc và ngưỡng vọng tổ tiên. Đến năm 1968, cột đá thề được tôn tạo lên bệ để người dân thập phương về chiêm bái. Đến năm 2010, dự án công trình tôn tạo thành lại Cột đá thề được thực hiện, các chuyên viên đã tìm kiếm được cột đá bởi mã não nguyên khối, có công dụng trường tồn cùng với thời gian, hài hòa với cảnh quan thiên nhiên và phong cách thiết kế đền cúng trên đỉnh Nghĩa Lĩnh để sửa chữa thay thế cột đá thề trước đó. Năm 2011, cả khối đá lẫn bệ đá mã óc nguyên khối được gửi lên thường Thượng an toàn, được dựng trên chính tâm của cột cũ. Toàn thể các khuôn khổ tháo dỡ cột cũ đưa lưu bày bán tại bảo tàng Hùng Vương.
Bàn đá họp bàn vấn đề nước của Hùng Vương và lạc hầu, lạc tướng Đền Trung tại quần thể di tích lịch sử dân tộc đền Hùng được xem là nơi vua Hùng và các lạc hầu, lạc tướng tá họp bàn bài toán nước. Vậy nên ở giữa khoảng chừng sân đền, có một bộ bàn đá 9 miếng hình tròn, phương diện dẹt, xếp tròn thành bộ bàn đá.
Những viên đá xếp tròn không được đẽo gọt, tạo nên khối mà lại sần sì, mộc mạc nguyên bản. Qua năm tháng mưa nắng, đầy đủ hòn đá tủ rêu biểu hiện rõ dấu vết cổ truyền của thời gian. Lúc đến thăm khu vực di tích lịch sử đền Hùng, dừng chân tại đền Trung, du khách thập phương đã được các hướng dẫn viên đề cập về tích cổ đính với sự hiện diện của bộ bàn đá cổ, vị trí họp bàn vấn đề nước của vua Hùng và các lạc hầu, lạc tướng- một vật chứng còn lại của ráng hệ anh linh tiên Tổ.
Giếng Rồng Giếng dragon hay có cách gọi khác là Giếng cổ nằm ở vị trí lối xuống từ đền rồng Thượng xuống đền Giếng. Tương truyền rằng nơi đây là nơi Tổ mẫu Âu Cơ sau khoản thời gian sinh quấn trăm trứng nở thành trăm con người con đã cần sử dụng nước giếng khu vực đây tắm cho những con. Giếng cổ có 2 lần bán kính khá lớn, khoảng hơn 2m, thành giếng được ốp đá, phía trên được dựng mái che lợp ngói.
Năm 2002, những nhà kỹ thuật đã triển khai khai quật tại quanh vùng Giếng và phát hiện trong tim giếng các dấu tích văn hóa của các thời kỳ: è cổ – Lê – Nguyễn… nhiều người dân thường lầm lẫn Giếng rồng với di tích đền Giếng nơi thờ hai vị công chúa Tiên Dung, Ngọc Hoa. Thực tế hai địa điểm này hoàn toàn khác nhau. Trường đoản cú Giếng Cổ, du khách tiếp tục xuống chân núi mới gặp gỡ đền Giếng thờ nhị vị công chúa đã có công dạy cùng giúp dân trồng lúa, bao gồm giếng Ngọc địa điểm công chúa soi gương, chải tóc.
Đền Hùng không những là một thắng cảnh quan còn là một di tích lịch sử - văn hóa quan trọng đặc biệt quan trọng so với người Việt Nam. Công trình vẫn không xong được đầu tư chi tiêu xây dựng với rất nhiều hạng mục hài hòa vị cầm của một vùng đất Tổ, là điểm hành hương cuốn hút và linh thiêng. Về thăm di tích lịch sử hào hùng Đền Hùng hàng năm là một truyền thống của những người con đất Việt nhằm thêm đọc về với cỗi nguồn dân tộc, nhằm tự hào về chiếc giống tiên rồng đã chảy trong mạch máu của mọi cá nhân Việt Nam.
