Bạn đang xem: Lịch sử địa phương bắc ninh
Xem thêm: Cách Xoá Lịch Sử Tìm Kiếm Trên Youtube Chỉ Trong Vài Phút, Cách Xóa Lịch Sử Tìm Kiếm Youtube
Bắc Ninh là 1 trong tỉnh đồng bằng thuộc châu thổ Bắc Bộ, tiếp gần kề tỉnh Bắc Giang sinh hoạt phía Bắc cùng Đông Bắc, với tỉnh thành phố hải dương và Hưng im ở phía Đông Nam và Nam, cùng với thủ đô hà nội thủ đô ở phía Tây với Tây Bắc. Bắc ninh là vùng khu đất ngàn năm văn hiến; có gần 700 tín đồ đỗ trạng, nghè, cống, có Cổ Loa, Luy Lâu, long biên đã là thành phố hà nội của nước Việt Nam; thời Bắc thuộc có nền kinh tế tài chính và văn hóa phát triển, một địa phận quân sự hiểm yếu của đất nước. Xuyên suốt mấy nghìn năm dựng nước cùng giữ nước, dân chúng địa phương trường đoản cú đời này mang đến đời khác sẽ đổ các xương máu tiến công đuổi quân địch xâm lược để lưu lại vững độc lập độc lập của Tổ quốc, quê hương; lao động tích cực và lành mạnh và sáng tạo cải cách và phát triển kinh tế, văn hóa, làng mạc hội xây dựng cuộc sống đời thường ngày càng thịnh vượng và hạnh phúc.Địa giới tỉnh tỉnh bắc ninh qua các thời kỳ lịch sử hào hùng như sau:Thời Hùng Vương- An Dương Vương, đó là đất bộ Vũ Ninh trong đơn vị nước Văn Lang- Âu Lạc. Dưới thời Lý, địa phương có tên là Lộ Bắc Giang. Đến thời hồ lại tách ra thành Lộ Bắc Giang cùng Lộ lạng ta Giang.Sang thời Lê: Sau một thời hạn mang tên là Bắc Đạo, cho năm 1469, dưới triều Lê Thánh Tông, biến đổi trấn ghê Bắc. Trên 4 cố kỷ, trấn ghê Bắc ổn định định con số 20 huyện bên trong 4 phủ.Dưới triều Nguyễn: Năm 1823, trấn tởm Bắc đổi thành trấn Bắc Ninh. Năm 1831, trấn bắc ninh đổi thành tỉnh giấc Bắc Ninh. Thời kỳ này, tỉnh tp bắc ninh có 21 huyện, diện tích s khoảng 6.000 km2, cùng với số dân chừng 70 vạn người.Thời thuộc Pháp: mon 10 năm 1895, thực dân Pháp chia tp bắc ninh thành 2 tỉnh bắc ninh và Bắc Giang, mang sông cầu làm địa giới. Một trong những năm thời điểm cuối thế kỷ XIX và vào đầu thế kỷ XX, thực dân Pháp tiếp tục chuyển đổi địa giới để ở đầu cuối tỉnh tỉnh bắc ninh còn 10 phủ, thị trấn là: bao phủ Từ Sơn, lấp Thuận Thành, bao phủ Gia Lâm và các huyện Văn Giang, Gia Bình, Lang Tài, Quế Dương, Võ Giàng, Tiên Du cùng Yên Phong.Ngày 19 mon 10 năm 1938, cơ quan ban ngành thuộc địa Pháp ở nước ta quyết định tăng cấp thị xã thành phố bắc ninh lên tp cấp III.Thời kỳ đơn vị nước việt nam Dân chủ Cộng hòa, tỉnh tp bắc ninh đặt dưới sự thống trị của ủy phát hành chính Bắc Bộ, rồi ủy phát hành chính Liên khu I, Liên quần thể Việt Bắc. Để dễ dàng cho bài toán chỉ đạo, quản ngại lý, Quốc hội, chính phủ đã quyết định điều chỉnh địa giới các huyện, thôn của tỉnh tỉnh bắc ninh như sau: mon 8 năm 1950, thị xã Gia Lương thành lập trên đại lý hợp nhất Gia Bình và Lang Tài; thị trấn Quế Võ thành lập tháng 10 năm 1962, trên cơ sở hợp tuyệt nhất Quế Dương với Võ Giàng; huyện Tiên Sơn ra đời tháng 3 năm 1963, sau thời điểm Tiên Du, từ Sơn sẽ chuyển một số xã quý phái Gia Lâm và Đông Anh; chuyển xã Đông Thọ, thôn Văn Môn sang lặng Phong, dấn của yên Phong nhị xã Tương Giang cùng Phú Lâm với từ Quế Võ xã tự khắc Niệm, làng mạc Võ Cường. Tháng bốn năm 1961, thị trấn Gia Lâm cùng một vài xã của các huyện Thuận Thành, Tiên Du, trường đoản cú Sơn nằm trong tỉnh tỉnh bắc ninh được bàn giao về Hà Nội.Ngày 27 mon 10 năm 1962, Quốc hội khóa II ra nghị quyết hợp độc nhất hai tỉnh giấc Bắc Ninh- Bắc Giang thành tỉnh Hà Bắc, với 14 huyện, 2 thị xã. Ngày 01 tháng tư năm 1963, đơn vị hành thiết yếu mới chính thức lấn sân vào làm việc.Sau 1/3 cầm kỷ vừa lòng nhất, kỳ họp trang bị 10, Quốc hội khóa IX, ngày 06 tháng 11 năm 1996 sẽ ra ra quyết định phê chuẩn chỉnh việc tái lập hai tỉnh thành phố bắc ninh và Bắc Giang. Ngày một tháng một năm 1997, tỉnh tỉnh bắc ninh chính thức chuyển động theo đơn vị chức năng hành bao gồm mới. Thị xã thành phố bắc ninh trở tỉnh thành xã thức giấc lỵ. Tỉnh tp bắc ninh có diện tích tự nhiên gần 822,7km2 với cùng một thị xã, 5 huyện, có 123 xã, phường, thị trấn; dân số 925.997 người, là tỉnh có tỷ lệ dân số cao (1.163 người/km2).Sau lúc tỉnh tỉnh bắc ninh được tái lập để dễ dàng cho việc chỉ đạo, Quốc hội, chính phủ nước nhà đã ra quyết định điều chỉnh địa giới các huyện, buôn bản của tỉnh tp bắc ninh như sau: trên nghị định số 68/1999/NĐ- CP ngày 9 mon 8 năm 1999, thiết yếu phủ ra quyết định chia tách huyện Gia Lương thành hai huyện Lương Tài và Gia Bình; huyện Tiên sơn thành thị xã Từ Sơn và Tiên Du. Tháng 4 năm 2002, Thủ tướng cơ quan chính phủ có Nghị định số 37/2002/NĐ-CP ra đời đơn vị hành chính: phường Suối Hoa, thị xã thành phố bắc ninh và thị trấn Gia Bình, huyện Gia Bình. Tháng một năm 2006, Thủ tướng cơ quan chỉ đạo của chính phủ có Nghị định số 15/2006/NĐ-CP thành lập và hoạt động thành phố Bắc Ninh. Mon 9 năm 2008 thị làng Từ sơn được ra đời trên cơ sở tổng thể diện tích và số lượng dân sinh của thị xã Từ đánh và thành lập và hoạt động phường Trang Hạ trực thuộc thị làng Từ Sơn.Thời gian và chuyển đổi địa giới hành bao gồm tuy đã khiến cho diện mạo của tỉnh tp bắc ninh có đầy đủ thay đổi, nhưng mảnh đất ngàn năm văn hiến, địa linh nhân kiệt, giàu truyền thống lịch sử văn hóa, truyền thống lịch sử yêu nước và bí quyết mạng vẫn vĩnh cửu và vạc triển.Vùng đất tỉnh bắc ninh xa xưa gồm các khối đồi gò sát bên các ô ruộng trũng, đầm lầy với rừng rậm. Từ bỏ thời Lý cho thời hồ (thế kỷ XI đến cố kỷ XV), rừng Báng (Đình Bảng) vẫn đầy ắp lâm lộc, hoa nghị và gỗ quý, đặc biệt là loại củ mài nhỏ có công hiệu chữa trị bệnh hơn hết sâm Trung Quốc. Vào thời đơn vị Hồ, rừng tại chỗ này vẫn khai thác được hàng ngàn cây ô mễ (tức gỗ mun) cần sử dụng vào vấn đề rào sông, phòng cửa đại dương đề chống giặc Minh xâm lược. Ở Cổ Loa, rừng vẫn bạt ngàn, vào rừng cũng đều có loại củ mài là vật dụng đầu vị trong số thứ cống hiến, nó thú vị hơn cả củ mài nghỉ ngơi rừng Báng. Ngày nay, dấu tích của rừng còn còn lại trong các tên thường gọi như huyện Đông nghìn (huyện rừng), Núi Lim (núi của rừng gỗ lim), rừng Sặt (Trang Liệt), rừng Cả (Tam Tảo), rừng mành (Giới Tế), cùng với rừng (trám, sấu, thông) trải bí mật núi đồi vùng Đông Sơn, Phật Tích.Do sự trở thành cải của thiên nhiên và bởi lao động sáng tạo của biết bao cố hệ nhân dân Bắc Ninh, những thảm thực vật đã được vùi lấp, những ô trũng và những vùng sình lầy đang được chế tác dựng thành đồng ruộng, vườn bãi, ao hồ để trồng lúa, trồng ngô, cây ăn quả với nuôi thả tôm, cá. Nạn lụt lội cùng thiên tai đã đã từng gây nên cho con người biết bao thảm họa, đã có được chuyển chiếc chảy vào những con sông, bé ngòi, giao hàng cho cuộc sống đời thường của bé người. Sông Cầu, khởi đầu từ Bắc Kạn, tan qua địa phận bắc ninh từ ngã ba Sà (Yên Phong) mang lại Phả lại sở hữu độ nước sâu tự 2m đến 6m tạo thành một đường thủy vô cùng thuận lợi. Sông ước còn bồi đắp phù sa sinh sản thành hàng ngàn héc-ta soi bãi màu mỡ, tạo đk cho quần chúng gieo trồng rau color và đông đảo nương dâu xanh tốt. Sông Đuống vốn được coi là dòng Thiên Đức được đào tự thời Lý nhằm nối sông Hồng cùng với sông Thái Bình. Sông rộng với sâu, nước chảy xiết, lượng phù sa vào nước tới 1,028-1,4kg/m3. Đất ngoại đê sông Đuống bồi tụ hàng năm lên đến mức hàng nghìn héc-ta thuộc các huyện Tiên Du, trường đoản cú Sơn, Thuận Thành, Gia Bình, Lương Tài, Quế Võ. Đây là nhiều loại đất nguyên dạng phù sa sông Hồng, phần trăm mùn cao, dinh dưỡng khá, tương xứng với các loại cây cỏ cho năng suất cao. Nước sông Đuống đậm quánh phù sa nên hệ thống thủy lợi, thủy nông rước nước tưới mang lại lúa, màu cực kỳ tốt. Sông Thái Bình, phù hợp lưu 3 cái Đức: Thiên Đức (Đuống), Nguyệt Đức (Cầu), Nhật Đức (Thương), bắt đầu từ Phả Lại mang đến cửa Vạn úc, dài 93km, trong số ấy có 10km hữu ngạn rã qua Gia Bình, Lương Tài, lòng sông rộng lớn 300m mang lại 400m, độ sâu vừa đủ mùa cạn cũng đến 8-9m, rất tiện lợi cho giao thông vận tải đường thủy.Hệ thống sông nhỏ, sông nội đồng phân bố tương đối dày đặc. Ngũ thị xã Khê - sông Thiếp, từ bỏ Đông Anh đổ xuống, tan vào sông ước tưới tiêu cho một vùng đồng ruộng rộng lớn thuộc các huyện Tiên Du, từ bỏ Sơn, im Phong, Quế Võ. Sông Tiêu Tương bắt đầu từ Phù giữ (Từ Sơn), sông Ngụ (Gia Bình), sông Dâu (Thuận Thành) thường rất hữu ích mang lại nền nntt lúa nước.Toàn cỗ địa phận tp bắc ninh nằm trong vùng nhiệt độ nhiệt đới, ánh sáng trung bình hàng năm là 23,50C, lượng mưa đạt 1.100mm-1.200mm/năm, gồm năm lên 1.800mm/năm. Độ ẩm trung bình là 82,5%. Nhiệt độ Bắc Ninh tiện lợi cho bài toán sinh trưởng của lúa, màu, cây công nghiệp, cây ăn quả và luân canh tăng vụ.Bắc Ninh trực thuộc vùng đồng bằng, được ra đời trên trầm tích sa bồi, với nhiều loại đất chủ yếu là phù sa. Đồng đất và khí hậu làm cho nhân dân vào tỉnh chế tạo ra nhiều loại thóc gạo ngon nhất, xứng đáng với lời ngợi ca: Đạm thực diệc giai khiếp Bắc (cơm ghê Bắc nạp năng lượng nhạt cũng ngon).Từ xa xưa, nhân dân bắc ninh đã sớm chú ý đến phân phối vật phẩm tiêu dùng, tiểu thủ công nghiệp. Hệ thống làng nghề xuất hiện sớm như đụn đúc đồng (Đề Cầu, Đại Bái, Quảng Bố, Trang Liệt), chăm làm trang bị hàng fe (Đa Hội, Đông Xuất, Ân Phú, Việt Yên, Thị Cầu, Nga Hoàng), làm đồ gốm (Bát Tràng, Phù Lãng), dệt vải vóc lụa (Nội Duệ, Lũng Giang, Duệ Đông, Tiêu, Hồi Quan, Xuân ổ, Tam Tảo, Tam Sơn, yên ổn Phụ, Phù Ninh, Thống Thiện, Thượng Mão, Lãng Ngâm, Bà Dương, Tuyên Bá, Lĩnh Mai, Ngọc Trì), nung gạch men ngói (Xuân ổ, Vĩnh Kiều, Tấn Bào, Tiêu Sơn, Lũng Giang), chạm đồ mộc (Hương Mạc, Kim Thiều, Phù Khê), có tác dụng đồ sơn mài (Đình Bảng, Nội Trì, Lam Cầu, Phù Dực, Định Cương), làm cày bừa (Đông Xuất), làm giấy dó (Xuân ổ, Phong Khê), có tác dụng tranh (Đông Hồ), làm thợ mộc, thợ xẻ (Thiết Úng, Kim Bảng, Phù Khê, Đồng Kỵ, Đại Vi, Đỗ Xá, bốn Thế, đưa ra Nê...), làm thợ ngõa, thợ nề (Vĩnh Kiều, Tiêu Sơn, Lễ Xuyên, Nội Duệ, chi Nê, Ngăm Điền, Đặng Xá...).Hoạt động mua sắm ở Bắc Ninh cũng tương đối sôi nổi, ở những chợ kẻ bán người mua tấp nập, nhộn nhịp đông vui. Chợ Giầu, thị trấn Đông nghìn (nay là TX từ Sơn) là chợ u ám và mờ mịt vào nhiều loại nhất tỉnh. Chợ Lim, huyện Tiên Du, buôn bán nhiều tơ sống. Chợ Nội Trà, thị trấn Yên Phong, cửa hàng xá đông đúc, sản phẩm & hàng hóa nhiều. Vày thương mại cải tiến và phát triển nên đã xuất hiện thêm các làng mạc buôn như Phù Lưu, Đình Bảng (Từ Sơn) bao gồm tới 70-80% số người trong làng siêng nghề buôn bán.Dù làm ruộng, làm nghề thủ công hay buôn bán, tự thượng cổ cho đến ngày nay, nhân dân bắc ninh vẫn sống cùng mọi người trong nhà với mô hình xã hội làng xóm. Mái đình, giếng nước, cây đa sẽ gắn bó dân làng với nhau hết sức keo sơn, tràn trề tình nghĩa.Ở Bắc Ninh, đình không chỉ là nơi thờ thành hoàng của làng, là vị trí tế tự cùng hội họp mà lại đình còn là nơi mở hội làng. Gần như là hết mùa xuân các làng xã của tp bắc ninh đều vào đám cùng mở hội. Từng hội bao hàm nét riêng, nhưng các người ca tụng về Hội Lim - hội chùa và hội Quan chúng ta với làn điệu dân ca trữ tình quyến rũ độc đáo; hội Đình Bảng mệnh danh 8 đời vua Lý gồm công lộ diện thời kỳ hiện đại Đại Việt; hội Dâu, hội chùa. Những hội miếu đã tạo nên không khí tươi vui, an lành trong vùng. Về nghệ thuật, dân ca quan lại họ thành phố bắc ninh với hàng trăm làn điệu trữ tình được không ít người mê say, ngưỡng mộ.Theo những ngả khác nhau, Phật giáo sẽ vào Bắc Ninh từ trên đầu Công nguyên. Dòng Nam Phương và Quan Bích là cơ sở hầu hết của đạo phật ở Việt Nam. Đạo Thiên chúa xuất hiện ở bắc ninh vào thời điểm đầu thế kỷ XVIII. Xóm Tử Nê thuộc xã Phá Lãng (Lương Tài) tiếp nhận sớm nhất, rồi lan tỏa sang các thôn Lai Tê, Nghĩa La, mùi hương La. Kế tiếp các công ty truyền giáo tiếp tục dựng đặt thêm cơ sở ở Phượng Mao, Phong Cốc, Xuân Hòa…(Quế Võ), Ngô Khê, Đông Tảo (Yên Phong), Dũng Vi (Tiên Du), Cẩm Giang (Từ Sơn), Ngăm Điền (Gia Bình).Nho giáo cùng Hán học vào Bắc Ninh từ trên đầu Công nguyên, nhằm từ đó rộng phủ đi khắp đất nước. Tuy vậy đến thời bên Lý, Nho giáo và Hán học bắt đầu được phát triển. Suốt đoạn đường 825 năm (1075-1901), tham gia thi cử tại vị trí cửa khổng, nho sĩ tỉnh bắc ninh đã giành những vị trí bậc nhất cả về con số và học tập vị.Xứ tởm Bắc đỗ đại khoa bao gồm tới sát 700 người. Có trạng nguyên khai khoa Lê Văn Thịnh, quê xóm Đông Cứu, thị xã Gia Bình. Khoa Mậu Thân (1508), nho sĩ tp bắc ninh chiếm giải Tam khôi: trạng nguyên Nguyễn Giản Thanh, bạn xã hương Mạc, thị trấn Đông Ngàn; bảng nhỡn hứa hẹn Tam Tỉnh, fan xã Như Nguyệt, thị trấn Yên Phong; thám hoa Nguyễn Hữu Nghiêm, bạn xã Phúc Khê, huyện Đông Ngàn. Ở làng Hoài Bão, thị xã Tiên Du bao gồm Nguyễn Đăng Hạo thi hương, thi hội, thi đình, thi đông những đều đỗ đầu. Đi sứ, lừng danh ở nước Tàu, được vua nhà Thanh tặng là khôi nguyên. Em trai là Nguyễn Đăng Minh đỗ thuộc bảng cùng cháu gọi là chú là Nguyễn Đăng Đạo đỗ trạng nguyên. Gia đình là một vọng tộc ở thị xã Tiên Du- trạng nguyên Nguyễn Đăng Đạo đi sứ, thông minh, tài năng kiệt xuất được phong lưỡng quốc trạng nguyên, lúc Nguyễn Đăng Đạo mất được vua ban cờ và câu đối:
