Thời “Đệ nhất cùng hòa” (1955-1963) Ngô Đình Diệm, tp sài thành nằm trong công việc “tái thiết thủ đô” của VNCH. Nhưng từ giữa thập niên 1960, sử dụng Gòn đã hết theo ý muốn của phòng quy hoạch.

Bạn đang xem: Lịch sử quy hoạch sài gòn

*
Khu Thủ Thiêm được quy hướng từ thời Ngô Đình Diệm (1955-1963) cơ mà không thực hiện được – Ảnh tứ liệu

Nếu thời ở trong Pháp, sài thành tập trung cải cách và phát triển giao thông con đường bộ, đường thủy về hướng Chợ Lớn, miền Tây thì chủ yếu quyền tp sài gòn tập trung về hướng đông.

Hai cú đấm mạnh về hướng đông

Toàn bộ giá thành do Mỹ viện trợ và nhà thầu Mỹ RMK-BRJ phụ trách việc xây dựng này (hiện vẫn còn đấy ngã tư RMK).

Xây dựng và ngừng cùng thời gian với xa lộ Biên Hòa là ước Sài Gòn, mặt đường Phan Thanh Giản rất rộng (nay là Điện Biên Phủ), cầu Đồng Nai. Trong đó, cầu sài gòn cũng vày nhà thầu Mỹ RMK-BRJ thực hiện với công nghệ làm đường mới nhất của Mỹ và kinh phí từ viện trợ tài chính của USOM.

*
Cầu Đồng Nai lúc đang phát hành năm 1959 – Ảnh: George E Gray

Đường Phan Thanh Giản – cầu tp sài thành – xa lộ Biên Hòa – mong Đồng Nai đẩy thành phố sài gòn về hướng đông để mở sở hữu vùng công nghiệp dọc tuyến đường qua vùng Thủ Đức, Biên Hòa gọi là khu công nghiệp kỹ nghệ Biên Hòa với rất nhiều ngành nghề: hóa học, mỹ phẩm, cơ khí với luyện kim, vật tư xây dựng (Nhà trang bị ximăng Hà Tiên ngơi nghỉ Thủ Đức, Vikimco (kim khí), Vinaton (tôn) và hàng chi tiêu và sử dụng (Nhà vật dụng giấy Cogido-An Hảo, nhà máy sản xuất dệt Vinatexco, Vimytex, doanh nghiệp sữa Foremost, nhà máy đường Biên Hòa…

Làng đh Thủ Đức (hiện là ĐHQG TP.HCM) cũng được xây dựng ngay kế tiếp do KTS Ngô Viết Thụ (KTS xây dựng Dinh Độc Lập – hội ngôi trường Thống độc nhất vô nhị hiện nay) kiến tạo và kiến tạo đầu những năm 1960.

Ngôi “làng” này không những để giãn sinh viên ra ngoại thành mà theo dự tính của những nhà quy hoạch còn là một nguồn cung ứng lao đụng có chất lượng cho những nhà thứ phía đông dùng Gòn cũng giống như Khu công nghiệp Biên Hòa phục vụ cho sự cách tân và phát triển của dùng Gòn.

Tương tự là một trong những khu cư dân dọc con đường xa lộ Biên Hòa cũng khá được hình thành với rất nhiều ưu đãi (phân lô buôn bán nền cùng với giá gần như là cho không) cung ứng nguồn lao động quality trung bình cho những nhà máy nơi đây (như khu dân cư – trại chiếu Minh Đức chẳng hạn, gần cạnh Khu du lịch văn hóa Suối Tiên hiện nay nay).

Khu Thủ Thiêm (Q.2 hiện nay nay) cũng đã bước đầu được lên quy hướng với động tác hành chính cụ thể: tháng 12-1966 An Khánh và Thủ Thiêm (vốn thuộc xóm An Khánh, Q. Thủ Đức, Gia Định) phát triển thành hai phường của quận 1, rồi chỉ một tháng sau bóc tách thành một quận mới, quận 9.

Do chiến cuộc mở rộng, tổ chức chính quyền Sài Gòn bỏ lỡ quy hoạch này…

Quy hoạch thành phố sài gòn trước 1975 “phát triển theo hình chùm nho nằm hướng đông tây”, nở rộng một chút ít lên phía bắc (tới khu dã ngoại công viên Lê Thị Riêng hiện nay), phía nam (Q.4) – bản đồ tứ liệu

Quy hoạch, chỉnh trang nội ô, ngoại ô dùng Gòn

Nhà quản ngại lý, quy hướng đô thị thành phố sài gòn trước năm 1975 phần nhiều không đụng tới con đường sá, phong cách thiết kế người Pháp để lại đa số tập trung chính giữa thành phố.

*
Đường tự do (nay là Đồng Khởi) năm 1961 – Ảnh: LIFE

Thay vào sẽ là xây dựng những khu nhà, cư xá, khu căn hộ ở các quận trung tâm, ven đô còn quỹ đất phệ như Q.3, 10, 11, Tân Bình… như cư xá Đô Thành (Q.3), cư xá tự Do, cư xá Sĩ quan (Tân Bình), cư xá Bắc Hải, chung cư Minh Mạng (Q.10), căn hộ chung cư cao cấp Khánh Hội (Q.4)…

Nhiều ngàn tòa nhà ở khu phụ cận sài gòn như Thị Nghè (Bình Thạnh), Trương Minh Giảng (nay là Lê Văn Sỹ, Q.3), Chánh Hưng (Q.8), xây cất (Q.3), Hòa Hưng (Q.10), số lượng dân sinh (Q.1), Phú thọ (Q.11)… giá chỉ từ 15.000-350.000 đồng được xuất bản để “thỏa mãn nhu yếu của đa số tầng lớp dân chúng” (Tổng kết 5 năm 1954 – 1959 của Chánh bao phủ VNCH).

Giữa những năm 1950, ăn năn đoái 1 USD bởi 35 đồng VNCH. Đầu những năm 1960, ân hận đoái xác định 1 USD ăn 73,5 đồng VNCH (thị trường từ do khoảng 130-180 đồng VNCH); lương cô giáo lúc đó khoảng chừng 3.000-4.000 đồng/tháng.

Xem thêm: Sử Giáo Phận Lạng Sơn Và Cao Bằng, Gp Lạng Sơn

*
Ngã bốn Lý hay Kiệt- đánh Hiến Thành giữa những năm 1960 còn khá trống trải, tạo điều kiện xây dựng nhiều căn nhà xã hội – Ảnh tứ liệu

Những tòa nhà này cung cấp rất rẻ, do một trong những phần lấy từ bỏ viện trợ Mỹ nhằm mục đích “rút bớt số lượng dân sinh quá đông đúc tại tởm thành” (tức khu trung tâm thành phố – Tổng kết 5 năm 1954 – 1959 của Chánh che VNCH) ra vùng ven, qua những cây cầu Thị Nghè, ước Bông, cầu Lê Văn Sỹ, mong Nguyễn Văn Trỗi (xin chỉ dùng tên hiện thời để độc giả không rối) thời điểm ấy còn khá hoang vắng…

*
Một thiết kế khu người dân đầu thập niên 1960 ở dùng Gòn: những ngôi nhà nửa biệt thự, nửa bên phố một trệt, một lầu ở quanh một giếng trời của khu rộng khoảng tầm 300-500m2. Ảnh chụp trên đường trên con đường Phạm Văn nhì (Tân Bình, TP.HCM) hiện vẫn tồn tại khá vẹn toàn (riêng vạt cỏ của giếng trời đã bị lát ximăng). Toàn khu gồm đường thông ra phía bên ngoài ở cha phía (đường bên dưới hình ảnh thông ra một ngõ hẻm 10m để đi xuống đường Phạm Văn Hai, Lê Văn Sỹ – Ảnh: M.C.
*
Hai trong những các khu dân cư trước 1975 trên bạn dạng đồ vệ tinh bây chừ – Ảnh: TRỊ THIÊNRiêng khu vực trung thực tâm phố, một vài công trình phệ được xây dựng, tạo điểm nổi bật khu vực cũng giống như dấu ấn một kiểu kiến trúc khác hoàn toàn với bản vẽ xây dựng Pháp, phối hợp nhuần nhuyễn nét tiến bộ với tính dân tộc; tương xứng với khí hậu nóng độ ẩm Sài Gòn: dinh Độc Lập, tủ sách Quốc Gia, chùa Vĩnh Nghiêm…

Từ thân thập niên 1960, sài Gòn đã hết theo ý muốn ở trong phòng quy hoạch

Hàng loạt cuộc thay máu chính quyền sau nền “Đệ nhất cùng hòa” (1955-1963), hơn 500.000 lính đồng minh tràn vô miền nam bộ năm 1965… với số đông hệ lụy của nó, có thể nói rằng từ giữa thập niên 1960, hồ hết mục tiêu lúc đầu của quy hoạch sài Gòn đã không còn kiểm kiểm tra được.

Trong khi links vùng về hướng đông (Sài Gòn – Biên Hòa) khá tốt thì việc liên kết nội – ngoại ô tp sài thành thoạt đầu gồm một ít kế quả (phần trên) thì ít nhất từ thời “Đệ nhị cùng hòa” Nguyễn Văn Thiệu (1967-1975), đa số do tín đồ dân… từ quy hoạch.

Kết quả hàng chục ngàn ngôi nhà bao bọc Sài Gòn, bên phía ngoài các cây ước Thị Nghè (Bình Thạnh), Khánh Hội (Q.4), mong chữ Y (Q.8)… lộ diện tự phạt với vô số hẻm hóc.

Thực trạng này khiến ý tưởng quy hoạch “Sài Gòn hình chùm nho, mỗi quận mới là 1 trong những trái nho link với chùm” bị phá sản hoàn toàn khi nhiều khoanh vùng quận 4, 8, 10, 11… mới thành lập trở thành “khu cứ điểm” chặn đường ra vô quần thể nội ô, thậm chí còn có khu vực đã thành “khu ổ chuột”.

Một khu vực “ranh đô thị Sài Gòn” (bảng trắng góc buộc phải hình ghi rõ) khoảng chừng cuối những năm 1960 hơi ngổn ngang – Ảnh tứ liệu
*
Rồi hàng chục ngàn nhà lấn chiếm toàn thể hai bé rạch huyết quản của dùng Gòn: Thị Nghè cùng Bến Nghé – Tàu Hủ, để lại một hậu quả lâu hơn trong quy hướng đô thị.
*
Hàng nghìn nhà xâm chiếm rạch Bến Nghé trước 1975 – Ảnh: LIFE

Và phong trào “thương phế truất binh (VNCH) cắn dùi” những khu khu đất trống ở nhiều nơi, quan trọng đặc biệt những công trình giao hàng chiến tranh xấu xí, ngổn ngang của quân team đồng minh cũng tương tự VNCH tức thì trung thực tâm phố từ giữa thập niên 1960 cho 1975 đã khiến ai tới sài thành không thể tin nó đã từng có “một thời hoa lệ”…

*
Một quần thể nhà giành cho binh lính liên minh trên con đường Nguyễn Văn Thoại (nay là Lý thường Kiệt) năm 1970 – Ảnh tứ liệu

* chào làng của Ngân hàng thế giới (World Bank) với Quỹ chi phí tệ nước ngoài – IMF năm 2012: năm 1960, thu nhập bình quân đầu tín đồ (GDP đầu người) của Nam toàn quốc là 223 USD; xếp hàng sản phẩm 4 khoanh vùng Viễn Đông; bên dưới Singapore (395 USD), Malaysia (239 USD), Philippines (257 USD); trên hàn quốc (155 USD), xứ sở nụ cười thái lan (101 USD), trung hoa (92 USD), Ấn Độ (84 USD).

Tuy nhiên, GDP đầu bạn của miền Nam kế tiếp rớt nặng nề, thậm chí là năm 1974 sau khi Mỹ rút quân, cắt sút viện trợ, GDP đầu tín đồ chỉ còn… 54 USD, nằm trong nhóm quốc gia GDP đầu fan thấp duy nhất Viễn Đông.

* Trước đó, năm 1938 là năm an khang nhất của phái nam Kỳ (Cochinchin – thuộc địa Pháp), GDP đầu bạn tính theo sức tiêu thụ của phái mạnh Kỳ vội 69% năm 1960, năm sum vầy nhất của VNCH, trang bị nhì châu Á (sau Nhật), đúng đầu Đông nam Á (Viễn Đông).

Maylaysia (bao gồm cả Singapore lúc đó không độc lập), Philippines… theo cạnh bên vị trí này.