Lịch sử chữ viết tiếng việt

Lâu nay, những người yêu thương tiếng Việt bình thường với một số tài liệu khi nói đến chữ quốc ngữ thường mang lại rằng giáo sĩ Alexandre de Rhodes (thường gọi là Đắc Lộ), tác giả cuốn Từ điển Việt - Bồ - La in tại La Mã năm 1651, là ông tổ của chữ quốc ngữ.

Bạn đang xem: Lịch sử chữ viết tiếng việt

Thế nhưng, sự thật chưa hẳn là vậy…

Ngay từ khi bập bẹ, họ đã nói tiếng Việt, và hoàn toàn không bao gồm gì cạnh tranh khăn. Nhưng "tiếng Việt khó khăn quá!" là ý kiến của rất nhiều người phương Tây lúc tiếp cận tiếng Việt.

Tiếng Việt cấu trúc đơn giản; đơn âm không có "thì", không có chia động từ, không tồn tại tiếp đầu ngữ, vĩ ngữ thì có gì là khó?

Xin thưa, đối với người phương Tây, tiếng Việt khó khăn ở chỗ phạt âm (nghe với nói).

Giáo sĩ Marini, người đã từng đến Đàng trong những thập niên đầu thế kỷ 17, viết: "Khi đọc, người Việt ko cần phải cầm đổi tiếng cơ mà vẫn tạo cho một tiếng ấy có nhiều nghĩa không giống nhau, bởi bởi họ chỉ cần lên giọng hoặc hạ giọng tùy theo cường độ cùng nhịp điệu" (Lịch sử chữ quốc ngữ, Đỗ quang đãng Chính, NXB Tôn Giáo 2012, trang 15).

Đây là một nhận xét cực kỳ "mới" mà lại người Việt chúng ta không bao giờ để ý. Chỉ cần vậy đổi đôi chút khẩu âm cùng không chũm đổi khẩu hình thì các chữ "ca, cà, cá, cả" có nghĩa không giống nhau một trời một vực.

Nửa cuối thế kỷ 16, các giáo sĩ thừa sai mẫu Tên (Jésu) đã bắt đầu đến châu Á truyền đạo. Một trong những nơi họ đến ban đầu đó là Trung Quốc, nơi mà lại trước đó vài ba thế kỷ, Maco Polo, thương buôn người Ý, đã đến và mang về nhiều đồ vật lạ lùng của phương Đông.

Dòng tên là một mẫu tu trí thức của đạo Thiên Chúa. Tất cả những giáo sĩ của mẫu này đều bao gồm trình độ tiến sĩ, nếu ai ko đạt được bằng cấp ấy thì buộc phải rời dòng.

Những giáo sĩ này xuất thân từ những nước sử dụng chữ viết Latin nên những khi đến những nước sử dụng chữ tượng hình đã gặp khó khăn vào việc truyền đạo. Vì chưng là những trí thức gồm trình độ cao, họ hối hả học nói tiếng của người bản địa.

Song việc truyền đạo ko chỉ nói là đủ, nhưng cần phải có kinh sách để những con chiên tất cả thể học, đọc theo với truyền lại. Bởi không có giáo sĩ, thầy giảng nào có thể cầm cố thế ghê sách. Cơ mà chữ tượng hình thì rất nặng nề học, cùng mất rất nhiều thời gian để học mới có thể đọc sách được, chứ chưa nói đến việc dịch lại ghê sách nước ngoài.

Mặt khác, việc truyền đạo Thiên Chúa vào các nước này (trong đó bao gồm nước ta) vào thời điểm ấy không phải thời điểm nào cũng suôn sẻ, dễ dàng, liên tục, bởi tùy thuộc vào sự vui buồn của quan quân địa phương, tùy thuộc vào tình hình chính sự im ả giỏi loạn lạc của quốc gia mà những giáo sĩ chiếc Tên đặt chân đến.

Nhiều giáo sĩ sau một thời gian ngắn truyền đạo đã bị bắt, bị giết, bị đuổi đi...

Xem thêm: Xem Lịch Sử Nộp Thuế Tncn - Tra Cứu Thuế Thu Nhập Cá Nhân Đã Nộp

Để có thể truyền lại kinh sách một biện pháp tốt hơn, những giáo sĩ đã nghĩ ra phương pháp "Latin hóa chữ tượng hình". Với họ đã làm việc này ở Ấn Độ, Trung Quốc cùng Nhựt Bổn.

Đầu thế kỷ 17, một số giáo sĩ thuộc cái Tên đã đến Hội An. Họ dùng tiếng Hán và Nhựt để giao tiếp với dân địa phương qua phiên dịch của các thương nhân.

Đến năm 1617, giáo sĩ Francesco de Pina người Bồ Đào Nha đến Hội An với Nước Mặn (thuộc Bình Định), rồi trở về cư ngụ tại Thanh Chiêm (Điện Bàn, Quảng Nam) đã học rất nhanh tiếng Việt với trở thành người phương Tây giỏi tiếng Việt nhất thời bấy giờ.

Và để gồm thể truyền lại gớm sách lý thuyết của đạo Thiên Chúa, Pina thuộc một số giáo sĩ khác đã có kinh nghiệm Latin hóa tiếng Nhựt, Hán bắt tay vào Latin hóa tiếng Việt.

Thuở ấy, người Việt vẫn nói tiếng Việt như bây giờ. Song do phải trải qua 1.000 năm bị Trung Quốc đô hộ, giới trí thức nước ta bị ảnh hưởng của trung quốc rất mạnh. Ko rõ trước đó, người Việt có chữ riêng rẽ của mình tốt không. Tuy vậy các triều đại của người Việt sau này đều sử dụng chữ Hán trong những văn bản bao gồm thức.

Khoảng thế kỷ thứ 10, người Việt đã "sáng chế" ra thứ chữ Việt bằng biện pháp mượn chữ Hán mà viết, gọi là chữ Nôm (nghĩa là Nam, sau gọi là quốc âm). Tuy vậy nếu chữ Hán nặng nề một thì chữ Nôm khó khăn mười. Bởi phải biết với giỏi chữ Hán mới tất cả thể viết được, học được chữ Nôm.

Đối với người Việt học chữ Nôm đã khó, với người ngoại quốc xa lạ với chữ tượng hình thì chữ Nôm càng khó. Vẫn có thể học được, viết được nhưng ko thể phổ biến rộng được. Cũng chính vì vậy các giáo sĩ đã nghĩ đến việc Latin hóa tiếng Việt bằng mẫu tự Latin, mà ngày xưa gọi là "chữ Annam viết bằng mẫu tự Latin".

Có một số người được công nhận là "tác giả" chữ quốc ngữ là những giáo sĩ Francesco de Pina, Gaspar d’Amaral với Antonio Barbosa (đều là người Bồ Đào Nha), Cristoforo Borri (người Ý), Alexandre de Rhodes (người Pháp)...

Giáo sĩ Borri chỉ ở nước ta bố năm từ 1615 đến 1618. Còn cha giáo sĩ còn lại đều đến Đàng vào năm 1624 với đều là học trò tiếng Việt của giáo sĩ Francesco de Pina.

Tuy nhiên, vào số này, chỉ có giáo sĩ Đắc Lộ đến in cuốn sách tiếng Việt đầu tiên là cuốn Từ điển Việt - Bồ - La phải được dân Việt cho là "ông tổ" của chữ quốc ngữ từ hơn trăm năm qua.