Từ trước mang lại nay, những niên biểu sống Việt Nam phần đông đều chỉ được lập dựa vào “Đại Việt sử cam kết toàn thư” tuyệt “Khâm định Việt sử thông giám cương cứng mục” mà không có sự so sánh, so sánh với các tài liệu khác. Điều này có thể dẫn mang lại nhiều sai lệch về những mốc thời hạn hay niên hiệu của các đời vua và những triều đại vn trong thừa khứ.
Bạn đang xem: Niên biểu lịch sử việt nam
Cần đối chiếu nhiều tài liệu
Là một công cụ nghiên cứu và phân tích quan trọng, niên biểu lịch sử dân tộc Việt nam giới giúp fan đọc so sánh niên hiệu, năm can đưa ra và dương lịch, cũng giống như nắm bắt vị trí của việc kiện lịch sử vẻ vang trên trục thời gian. Sau niên biểu trước tiên có so sánh dương lịch là Hoàng Việt ngay cạnh Tý niên biểu được Nguyễn Bá Trác biên soạn năm 1925, nhiều niên biểu khác tiếp tục được thành lập và hoạt động và có những bước tiến thừa bậc, rất nổi bật trong số đó là “Bảng tra niên đại những triều vua Việt Nam” của Viện Hán Nôm.
Theo TS. Phạm Lê Huy, phần nhiều những niên biểu này các được lập dựa vào bộ Đại Việt sử cam kết toàn thư (Toàn thư) và Khâm định Việt sử thông giám cưng cửng mục (Cương mục) bởi cỗ này có tác dụng bao quát mắng một giai đoạn lịch sử hào hùng dài cùng liền mạch, cho nên vì vậy rất một thể cho câu hỏi thống kê niên biểu.
Tuy nhiên, (Toàn thư) trên thực tiễn được biên soạn và sao chép từ không hề ít nguồn tài liệu khác biệt ví dụ như cuốn Việt điện u linh hay các tài liệu của Trung Quốc, vày đó các thông tin vào cuốn này có thể bị không đúng sót, tam sao thất bản hoặc đã bị can thiệp, chỉnh sửa bởi fan đời sau. Vì chưng vậy, theo TS. Phạm Lê Huy có một vài thông tin cần thực hiện khảo chứng, để bảo đảm chính xác. Chẳng hạn như, từ rứa kỷ trước, Hoàng Xuân Hãn đã đã cho thấy sự chênh lệch thời hạn từ 1-2 năm ở một vài sự khiếu nại thời đơn vị Lý thân hai bộ sử (Toàn thư) cùng Đại Việt sử lược, trong những cuốn biên niên sử ra đời nhanh nhất ở Việt Nam; hay phiên bản thân ghi chép của “Sử lược” cũng không phải luôn đúng. Ví dụ, sự kiện sao chổi năm 1145 đã có được Hoàng Xuân Hãn chỉ ra rằng là đã biết thành “Sử lược” chép sớm một năm so cùng với thực tế. Bởi vậy theo TS. Phạm Lê Huy, không chỉ cần đối chiếu những cỗ sử này nhau hơn nữa phải đối chiếu cả với các nguồn tư liệu khác, đặc biệt là tư liệu chữ viết đồng đại như kim thạch văn hay gạch ngói gồm chữ viết để xác minh được mốc thời hạn khớp cùng với thực tế.
Cần đính thiết yếu lại niên biểu
Cụ thể, TS. Phạm Lê Huy đã chỉ ra rằng 8 lầm lẫn về niên biểu ở thời tiền Lê, thời Lý với thời nai lưng khi so sánh “Toàn thư” với “Sử lược” và một vài tài liệu khác. Ví dụ, sinh sống thời Lê Đại Hành, khi Lê hoàn được nhường nhịn ngôi vào năm 980 và chuyển đổi niên hiệu quý phái Thiên Phúc, “Toàn thư” cho rằng năm “Thiên Phúc nguyên niên” là năm Canh Thìn (980), trong những khi đó theo các tài liệu khác ví như “Sử lược”, “Thiền uyển tập anh” – tập sách đã tìm hiểu thêm các bản quốc sử tất cả trước “Toàn thư”, những truyện của Khuôn Việt cùng Vạn Hạnh, năm này là năm Tân ghen tuông (981). Đây là mốc thời gian quan trọng, ghi lại sự bắt đầu niên hiệu của một đời vua, cho nên sự sai lệch này sinh sống cuốn “Toàn thư” đang dẫn mang đến hệ quả việc đánh số niên hiệu của thời chi phí Lê từ niên hiệu Thiên Phúc mang đến Hưng Thống cùng rồi Ứng Thiên (từ năm 981-1007) trong sách các bị lệch 1 năm so với thực tế. Phần lớn niên biểu từ bỏ trước đến nay đã được xây dựng dựa vào cuốn “Toàn thư” này như niên biểu tự thời Pháp thuộc hay niên biểu của Viện Hán Nôm cũng đều có sự nhầm lẫn về năm “Thiên Phúc nguyên niên” như vậy.
Hay một trường hợp khác là năm “Thiệu Minh nguyên niên” ở thời Lý Anh Tông, trong những lúc “Toàn thư” và những niên biểu tự trước tới lúc này được được xây dựng dựa vào cuốn này đầy đủ chép sẽ là năm Mậu Ngọ (1138) thì theo TS. Phạm Lê Huy, biên chép của “Sử lược” là năm Đinh ganh (1137) mới chủ yếu xác. Mặc dù nhiên, cũng đều có những trường vừa lòng “Sử lược” chép sai, ví như một sự kiện của năm Tân Dậu (1141) bị chép nhầm thành năm Canh Thân (1140).
Dù còn nhiều tranh biện về tính đúng chuẩn trong những nhận định và đánh giá của TS Phạm Lê Huy. Tuy thế theo tôi đó là những nhận định và đánh giá khá new mẻ, góp khơi lại hướng nghiên cứu và phân tích từ hơn 100 năm trước.
PGS.TS Đặng Hồng Sơn, Khoa định kỳ sử, Đại học KHXH&NV
Để khảo cứu lịch sử dân tộc và đã cho thấy được hầu hết điểm xô lệch này, TS. Phạm Lê Huy đã sử dụng nguyên tắc “Du niên cải nguyên” – lúc vị vua trước tắt hơi thì sang năm tiếp theo (du niên) vị vua sau đó mới đổi niên hiệu (cải niên). Phép tắc này rất có thể giúp chứng minh được rằng trong vô số trường hợp, ví như “Thiên Phúc nguyên niên”, các soạn trả “Toàn thư” đang không phân biệt rõ thời gian tuyên bố và thời điểm áp dụng niên hiệu mới, vì thế đã bao gồm nhầm lẫn cùng tự tiện chỉnh sửa ghi chép sách sử đời trước, làm cho năm này bị ghi sớm hơn 1 năm so với thực tế. Tuy nhiên, TS cũng giữ ý, nguyên tắc này chỉ “giúp chúng ta biết là tồn tại vẻ ngoài như vậy để bọn họ xem xét sự kiện chứ không áp để một cách hệ thống cho toàn bộ các đời vua” do không hẳn triều đại nào cũng có nguyên tắc “Du niên cải nguyên”.
Bên cạnh đó, một phương thức nữa cũng khá được TS. Phạm Lê Huy thực hiện đó là khám phá về can chi của sự kiện. Theo TS, trước đó khi dịch những cuốn biên niên sử, họ thường chỉ tra năm can chi và có xu hướng bỏ qua ngày tháng can chi do mất không ít thời gian. Tuy nhiên, vấn đề sử dụng phương pháp này sẽ giúp đỡ phát hiện tại ngày, tháng, năm có hợp lý và khớp với nhau tốt không. Vi dụ, một ghi chép can chi của “Toàn thư” tất cả nhắc đến các ngày Mậu Thìn, Tân Mùi, Kỷ Mão của tháng 4 năm Tân Dậu (1141), tuy vậy khi tra định kỳ thì thấy tháng bốn năm này không có ngày Mậu Thìn, vì đó hoàn toàn có thể xác định lại được năm nghỉ ngơi trong thực tế.
Với phần đông phát hiện nay này, TS. Phạm Lê Huy khuyến cáo cần bắt buộc hiệu đính thêm lại 8 niên hiệu Thiên Phúc, Hưng Thống, Ứng Thiên (hai mốc thời hạn thời Lê Hoàn và Lê Ngọa Triều), Thái Ninh, Thiên Chương Bảo Tự, Thiệu Minh, quang Thái để fan đọc rất có thể nhận thức được đúng chuẩn hơn về thời hạn của những sự kiện kế hoạch sử. Không những vậy, hiện giờ đề án biên soạn Quốc sử cũng đang tiến hành biên biên soạn 5 tập “Biên niên sự kiện lịch sử Việt Nam”, cho nên vì thế việc chọn lọc nguồn tài liệu nào để soạn hay đánh giá, chỉnh sửa lại đều mốc thời gian không đúng chuẩn càng tất cả vai trò đặc biệt quan trọng hơn bao giờ hết.
